Apathisch achter je bureau? Niet voldoende uitdaging in je taken? Bore-out gaat over lusteloosheid door onderbelasting op het werk. Misschien is het een populair woord voor verveling. Dit fenomeen wordt immers niet beschouwd als een mentale ziekte en er is nog geen behandelplan voor. Toch zie ik in mijn praktijk voor loopbaancoaching mensen die eronder lijden dat ze onderprikkeld zijn in hun werk. In augustus ontstond een grote run op het gratis ontwikkeladvies van NL leert door, waardoor de subsidiepot onvoorzien binnen een maand leeg van was. Hieruit blijkt wel dat er bij werknemers onvrede is over hun werk. En motivatie om daar verandering in aan te brengen.
Wat is een bore-out?
Iemand met een burn-out is compleet uitgeput door overbelasting op het werk. Bij een bore-out wordt iemand juist lusteloos doordat hij daar systematisch en langdurig zijn capaciteiten niet kan inzetten. Onderbelasting of onderprikkeling dus. Philippe Rothlin en Peter Werder schreven er een boek over. Zij verwijzen naar onderzoek uit 2005 waaruit blijkt dat 15% van de werknemers dit in meer of mindere mate ervaren. Sindsdien zijn er tientallen studies naar gedaan. Hans de Witte, arbeidspsycholoog aan de KU Leuven, heeft zich met name verdiept in bore-out en verveling op het werk. (Bron; www.eoswetenschap.eu)
Jongeren en laagopgeleiden hoogste risico op bore-out
Kort samengevat ondervond de Witte dat een bore-out het vaakst voorkomt bij jongeren, mogelijk omdat hun eerste baan weinig uitdagend is en niet voldoet aan hun hoge verwachtingen. Mensen in lagere uitvoerende administratieve banen lopen het grootste risico. Leidinggevenden hebben er het minst last van, net zoals mensen die werken in het onderwijs en in de gezondheidszorg. Opleidingsniveau en geslacht hebben geen invloed. “Een typisch voorbeeld is een soldaat die de wacht houdt. Hij wordt onderbelast”, volgens De Witte. (Bron www.eoswetenschap.eu)
Op zoek naar flow
Het liefst werk je in een mentale staat van flow, waarin je de tijd vergeet, helemaal opgaat in wat je doet en daarbij voldoening ervaart. Vanuit het flow model is verveling de staat waarin je belandt als je iets erg goed kan, maar de uitdaging daarbij beperkt is. Is er bij routine nog enige uitdaging, bij verveling is die vrijwel geheel afwezig. Het tegenovergestelde ligt in het ervaren van stress als je iets nog niet goed kan en de uitdaging erg hoog is. In alle drie de situaties is de kans op flow laag. Flow vraagt om een juiste balans in uitdaging versus bekwaamheid. Bij verveling is die balans er dus niet.
Overlap met burn-out
Voor de duidelijkheid de volledige definitie van burn-out: ‘Burn-out is een werkgerelateerde staat van uitputting die gekenmerkt wordt door extreme vermoeidheid, verminderde vaardigheid in het reguleren van emoties en cognitieve processen, en mentale afstand. Deze vier kerndimensies gaan gepaard met een depressieve stemming, psychische spanningsklachten – zoals slaapproblemen, piekeren of paniekaanvallen – en met gedragsmatige en psychosomatische spanningsklachten. Burn-out wordt veroorzaakt door een onbalans tussen hoge eisen en onvoldoende energiebronnen in de omgeving van de werkende. Daar kunnen persoonlijke kwetsbaarheden en/of problemen buiten het werk aan bijdragen.’ Bron: Whitepaper Burn-out, meer dan een individueel probleem, NIP (2020)
Soms is het moeilijk om onderscheid een werknemer met burn-out klachten te onderscheiden van een werknemer met bore-out klachten. Maar compleet uitgeput zijn is wel iets anders dan lusteloos zijn. De overlap ligt in de afstand die iemand neemt. Afstand nemen als overlevingsstrategie, maar in beide gevallen werkt het niet. Gwendolyn Portzky, medisch psycholoog aan de Universiteit van Gent zegt: “De symptomen van patiënten met een burn-out en een bore-out zijn soms dezelfde. Beiden zijn na een werkdag moe en futloos, worden veel prikkelbaarder en zijn sneller geïrriteerd. Bovendien hebben we weinig zelfvertrouwen en worden ze cynischer over hun werk. Daardoor wordt soms ten onrechte aan een burn-out gedacht”. (Bron www.eoswetenschap.eu)
Wil je een diagnose stellen, dan kan dat met de Dutch Boredom Scale die is uitgewerkt door Wilmar Schaufeli en Gaby Reijseger van de Universiteit van Utrecht. Het best beschikbare instrument om burn-outklachten te meten is de Burn-out Assessment Tool (BAT). Beide te vinden via https://www.wilmarschaufeli.nl/tests/
Werk waar je blij van wordt?
In mijn praktijk voor loopbaancoaching beschouw ik een bore-out als een soort tijdelijke existentiële crisis. Als mensen hun talenten en drijfveren niet meer genoeg kunnen leven over een langere periode van tijd, kunnen ze het gevoel krijgen dat hun werk niet meer genoeg voldoening geeft, dat ze te weinig toegevoegde waarde kunnen leveren aan het grotere geheel. Dat kan niet anders dan een negatieve weerslag hebben op de motivatie en het zelfvertrouwen. En een bepaalde ‘verzurende’ werking hebben in relatie met jezelf en anderen.
Nog los van de cultuur van een Leven lang leren is het voor de werknemer zelf heilzaam om in de tussen tijd de balans op te maken. Om te onderzoeken of jouw waarden nog steeds matchen met de waarden van het bedrijf waar je werkt. Wat zinvol voor je is en of je daar genoeg aan kan werken. Kortom, waar gaat jouw bloed sneller van stromen? Dat kan best veranderen in de loop der tijd, je ontwikkelt je continu als persoon en komt dichter bij wie je van nature bent. Die energiestroom in beweging houden is vitaal voor je geestelijke gezondheid.
“Vanuit de positieve psychologie komt er steeds meer aandacht voor het belang van zingeving voor ons welbevinden en kwaliteit van leven. Zingeving beschermt ons welbevinden door effectief met nare situaties om te gaan en zorgt ervoor dat we ons beter voelen doordat we iets vinden wat belangrijk is en daarbij hulpbronnen weten te ontwikkelen (Wong 2014).” Uit Positieve Psychologie, de toepassingen (2018), Frederike Bannink.
Aanpak
Het is nog niet duidelijk welke aanpak bij bore-out de beste is. Maar dat het werk meer in lijn moet komen te liggen met iemands motivatie en capaciteiten is duidelijk. Dat werkt overigens ook goed ter preventie van burn-outklachten. En dat daar ruimte en faciliteiten vanuit de werkgever voor vrij gemaakt moeten worden. Want bevlogen en mentaal gezonde mensen vinden hun werk waardevol, presteren meer en verzuimen minder.
Bevlogen werknemers, daar wil je als organisatie dus naar toe. Dat iemand plezier heeft in zijn werk en graag resultaten wil behalen. Naar bevlogenheid is veel onderzoek gedaan. Vanuit verveling word je niet zomaar bevlogen. Daar gaat tijd overheen en vergt goed aansluiten bij de interne motivatie van een werknemer.
Met medewerkers in gesprek blijven
Als werk de volgende aspecten in zich draagt kan dat bloed weer gaan stromen en versterk je de werknemer. Nu bij het NL leert door Ontwikkeladvies het maximale aantal aanvragen voor 2020 is bereikt (wel met een vervolg in 2021) zou je als organisatie zelf dit gesprek met medewerkers aan kunnen gaan. De behoefte blijft immers groot. De volgende werkaspecten bevorderen vitaliteit en kunnen daarbij een leidraad zijn (Bron, NIP Toolbox Werk en psychische klachten):
Werk dat
- Waardevol is;
Bedenk daarvoor wat jouw drijfveren zijn, wat je echt belangrijk vindt en waar jouw toegevoegde waarde in werk ligt. Ga eens bij jezelf na of je het werk dat je doet zinvol vindt en of je je gewaardeerd voelt. En wat je ervoor nodig hebt om dat te ervaren. Waar kun je een verschil maken dat in jouw invloedsfeer ligt?
- Een beroep doet op jouw talenten;
Wat gaat je goed af, wat waarderen mensen in jou, wanneer voelde jij je stralend en vitaal? Hoe kan je daar nog meer van maken, die verantwoordelijkheden optimaal uitbreiden?
- Energie geeft;
Maak eens een weegschaal met energiegevers aan de ene kant en energienemers aan de andere kant. Je ziet vanzelf of dit in evenwicht is. Kijk dan naar wat je kan doen om de balans te herstellen. Voor veel mensen werkt het aanbrengen van focus en rustmomenten enorm: bijvoorbeeld een blok voor strategische dingen, voor vergaderingen, ontspanning en email checken. De concentratieklussen kan je het beste in de ochtend doen als je energie nog optimaal is.
- Ontwikkelingsmogelijkheden in zich draagt;
Wie wil je zijn in je werk? Heb je in je werk genoeg mogelijkheden om je die kant op te ontwikkelen? Wat heb je nog meer nodig, wat kan je nog bijleren?
- Autonomie geeft;
Heb je voldoende regelmogelijkheden, kan je genoeg zelf bepalen? Uit onderzoek blijkt dat het stellen van doelen, en begrenzen van waar jouw werk begint en eindigt bijdraagt aan het gevoel van bevlogenheid
- Participatie bij beslissingen biedt.
Mogelijkheden om invloed uit te oefenen of beslissingen, op verbinding en afstemming zijn juist nu erg belangrijk. Heb je de mogelijkheid om mee te denken in het werk dat jou aangaat?
Neem dus als organisatie juist nu de tijd en verantwoordelijkheid om dit gesprek aan te gaan met je werknemers. Dit kan preventief werken bij zowel bore-out als burn-out klachten en meer bevlogenheid opleveren.
